Umowa sponsoringu

Umowa sponsoringu czym umowa sponsorska różni się od darowizny? Na jakie korzyści podatkowe można liczyć zastępując usługi reklamowe sponsoringiem?

Sponsoring: czym jest i jak działa?

Słowo „sponsoring” rozumiane jest w języku polskim jako „dobrowolne pokrywanie kosztów, które wiążą się z organizacją jakiegoś przedsięwzięcia lub zaspokajaniem potrzeb innych ludzi” (por. Wielki słownik języka polskiego). Sponsoring jest formą promocji, a branży marketingowej znany jest już od lat 30-tych XX wieku. W wskazanym czasie amerykańskie przedsiębiorstwa zaczęły wykorzystywać sponsoring jako instrument reklamowy, skutecznie zwiększając swoją rozpoznawalność wśród klientów. Stroną kontraktu sponsoringu jest sponsor oraz sponsorowany, a przedmiotem umowy są określone umową świadczenia. Najczęściej świadczenie sponsora ma charakter majątkowy (środki finansowe, przedmioty materialne), z kolei sponsorowany zobowiązuje się do promowania sponsora lub np. podejmowania określonej aktywności (świadczenie usługi reklamowej). Obecnie umowy sponsoringu, nazywane także umowami sponsorskimi, zawierane są w obszarach działalności komercyjnej oraz pożytku publicznego, w tym w sporcie, kulturze, ekologii, ochronie zdrowia, czy oświacie, a ich obecność jest widoczna zarówno w mediach tradycyjnych takich jak radio i telewizja, jak i w social mediach, w szczególności TikTok’u, Youtube i Instagramie.

Podstawy prawne umowy sponsoringu

Umowa sponsoringu jest umową nienazwaną, co prawda najczęściej zawiera elementy umowy o dzieło lub umowy zlecenia, jednakże zwykle jej zobowiązania nie mieszczą się w ramach umów nazwanych. Powyższe oznacza, że strony zawierają umowę zgodnie z zasadą swobody umów, gdyż jej rodzaj nie został określony bezpośrednio w przepisach prawa cywilnego. Zgodnie z art.  353¹ kodeksu cywilnego Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Powyższe w praktyce oznacza, że w zakresie nieuregulowanym w umowie, zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego. Strony mogą dowolnie ustalić treść umowy, jednakże w omawianym przypadku niezwykle istotne staje się dokładne określenie praw i obowiązków stron w postanowieniach umowy. Do zawarcia umowy nie jest konieczne zachowanie określonej formy, strony mogą złożyć oświadczenia woli  zarówno w formie ustnej, pisemnej, a nawet dorozumianej, choć w dwóch ostatnich przypadkach muszą liczyć się z trudnościami dowodowymi w przypadku sporów mogących wyniknąć z umowy.

Przedmiot umowy – świadczenia stron

Przedmiot umowy sponsoringu był przedmiotem analizy w orzecznictwie, stanowisko w tej sprawie wyraził SA w Warszawie w wyroku z dnia 19 kwietnia 2004 r., którego teza pozostaje wciąż aktualna:

Umowa sponsoringu zawierana jest pomiędzy dwoma podmiotami-sponsorem i sponsorowanym, w niniejszej sprawie odpowiednio pozwanym i powodem, który został w umowie określony jako producent. Wśród jej cech charakterystycznych należy wymienić z jednej strony zobowiązanie się sponsora do finansowania lub współfinansowania działalności zamierzonej lub realizowanej już przez sponsorowanego, czyli w przypadku tzw. sponsoringu pieniężnego do przekazania na rzecz sponsorowanego określonej kwoty pieniężnej. Z drugiej strony zobowiązanie się sponsorowanego do poinformowania opinii publicznej o finansowaniu lub współfinansowaniu przez sponsora zamierzonego lub realizowanego przez sponsorowanego przedsięwzięcia, poprzez popularyzowanie oznaczenia indywidualizującego sponsora w obrocie, w trakcie tego przedsięwzięcia. Oprócz tych podstawowych świadczeń stron, umowa może wskazywać także sposoby niezbędne do ich realizacji, a także zobowiązywać strony do wykonania świadczeń dodatkowych. (por. Wyrok SA w Warszawie z 19.04.2004 r., VI ACa 709/03, Apel.-W-wa 2005, nr 2, poz. 110)

Rodzaje sponsoringu

W literaturze przedmiotu wyróżnia się następujące rodzaje umów sponsoringowych:

• sponsoring pieniężny – sponsor zobowiązuje się finansować działalność sponsorowanego przekazując w tym celu środki finansowe;
• sponsoring rzeczowy – sponsor przekazuje sponsorowanemu określone przedmioty;
• sponsoring usług – sponsor świadczy usługi na rzecz sponsorowanego;
• sponsoring mieszany – może polegać na połączeniu sponsoringu pieniężnego, rzeczowego lub usługowego;
• sponsoring samodzielny – umowę zawiera jeden sponsor;
• sponsoring niesamodzielny – umowę zawiera kilku sponsorów;
• sponsoring aktywny – sponsorowanie usługi medialnej, audycji, w którym stroną kontraktu jest nadawca;
• sponsoring pasywny – sponsorowanie innego rodzaju, w którym stroną kontraktu nie jest nadawca.

Zalety sponsoringu

Umowa sponsoringu przewiduje dla przedsiębiorców wiele korzyści, do których można zaliczyć m.in.:

• zwiększenie rozpoznawalności, renomy sponsora;
• kreowanie pozytywnego wizerunku sponsora;
• wysoka skuteczność oraz efektywność przekazu marketingowego;
• poprawa relacji z klientem;
• niższe koszty promocji w porównaniu z reklamą tradycyjną;
• możliwość odliczenia kosztów sponsoringu od podstawy opodatkowania.

Prawa i obowiązki stron umowy sponsoringu

Zakres obowiązków stron umowy tak naprawdę ustalają one same w postanowieniach umowy. Co do zasady, świadczenie podmiotu sponsorującego polega na przekazaniu drugiej stronie określonych przedmiotów lub środków finansowych, a świadczenie sponsorowanego przyjmuje postać mieszaną – zaniechania oraz działania. Zaniechanie polega na powstrzymaniu się od działań mogących naruszyć umowę, a działanie na podejmowaniu określonych czynności.

Tabela umieszczona poniżej zawiera przykładowy zakres obowiązków stron:

Podatkowe aspekty umowy sponsoringu

Umowa sponsoringu a darowizna

W obrocie prawno-podatkowym od lat największe kontrowersje wzbudza kwestia rozróżnienia umowy sponsoringu od umowy darowizny. Organy podatkowe podkreślają, że w ich rozumieniu sponsoring charakteryzuje się tym, że w zamian za świadczoną usługę reklamową strona otrzymuje środki finansowe lub inne przedmioty. Z kolei zawierając umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Charakterystyczną cechą umowy darowizny jest zatem nieodpłatność, wykluczone jest zatem interpretowanie jako darowizny umowy, w której występuje ekwiwalentność świadczeń stron (zbliżona wartość świadczeń).

Ulga podatkowa na sponsoring

Od niedawna podejmując działalność promocyjną na podstawie umowy sponsoringu przedsiębiorcy mogą liczyć na korzyści podatkowe. Z początkiem 2022 r. ustawodawca, w ramach reformy Nowy Ład, wprowadził tzw. ulgę na sponsoring (art.26 ha ustawy o PIT i art.18ee ustawy o CIT). Ulga uprawnia przedsiębiorców do odliczenia od podstawy opodatkowania 50% kosztów uzyskania przychodów związanych z działalnością kulturalną, sportową lub wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę. Skorzystać z ulgi mogą osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, rozliczające się według skali podatkowej lub podatkiem liniowym. Na gruncie obowiązywania nowych przepisów podatkowych powstały wątpliwości interpretacyjne. Po roku obowiązywania przepisów wiadomo, że organy podatkowe zwracają uwagę na to, czy w ramach umowy sponsoringu sponsor otrzymał ekwiwalent w postaci reklamy lub promocji. W przypadku braku ekwiwalentu, fiskus może uznać, że w rzeczywistości umowa zawarta między stronami odpowiada cechom umowy darowizny, a nie sponsoringu. W przypadku prawidłowego skonstruowania umowy, w szczególności dokładnego określenia świadczeń stron, przedsiębiorca nie powinien mieć problemów ze skorzystaniem z ulgi. Aby skorzystać z odliczenia należy złożyć PIT-36 lub PIT-36L oraz informację PIT-CSR.

Podatek vat a umowa sponsoringu

Umowa sponsoringu jest interpretowana przez organy podatkowe jako rodzaj odpłatnego świadczenia usług, które podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT, bowiem zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (tzw. ustawa o vat), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W związku z brakiem szczegółowych przepisów dotyczących opodatkowania umów sponsoringu zastosowanie mają ogólne zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Umowa sponsoringu – podstawowe kwestie prawne – co powinna zawierać?

Typowe elementy umowy sponsoringu

Do typowych elementów umowy sponsoringu należą:

• data i miejsce zawarcia umowy;
• oznaczenie stron;
• oznaczenie przedmiotu umowy (określenie obowiązków sponsora oraz sponsorowanego);
• czas trwania umowy;
• warunki wypowiedzenia umowy;
• kary umowne;
• klauzula poufności;
• klauzula RODO.

Obowiązek wskazania sponsora

Obowiązek wskazania sponsora w audycjach oraz innych przekazach wynika wprost z regulacji zawartej w art. 17 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji, zgodnie z którym: Odbiorcy powinni zostać wyraźnie poinformowani o sponsorowaniu. Omawiana regulacja ma na celu ochronę odbiorców przed błędem co do charakteru przekazu, dlatego omawiane przepisy ustawy szczegółowo określają także sposób informowania o sponsorowaniu. Co istotne, wskazanie sponsora nie może mieć charakteru reklamy, odbiorca musi mieć bowiem możliwość odróżnienia wskazania sponsora od działań promocyjnych.

Ograniczenia sponsoringu

Należy podkreślić, że przepisy zakazują sponsorowania określonych działalności. Ustawa o radiofonii i telewizji w art. 17 ust. 5-7 przewiduje ograniczenia w zakresie sponsorowania audycji radiowych i telewizyjnych. Sponsorami nie mogą być m.in.:

• partie polityczne,
• związki zawodowe;
• organizacje pracodawców;
• osoby fizyczne lub prawne, których zasadniczą działalność stanowi produkcja/ sprzedaż/ świadczenie usług: wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, świadczeń zdrowotnych, produktów leczniczych, gier hazardowych, substancji psychotropowych, środków odurzających, solarium).

Ograniczenia w byciu sponsorowanym, zawarte w ustawie o radiofonii i telewizji, dotyczą również zakazu sponsorowania określonych audycji, takich jak:

Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Kontrahent obowiązany jest do podjęcia działań, do których zobowiązał się w umowie. W praktyce zdarzają się sytuacje, w których strona pomimo zawarcia kontraktu nie wykonuje go wcale, bądź wykonuje go w sposób nieprawidłowy. W takich przypadkach należy rozważyć pociągnięcie kontrahenta do odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, podlegającej ogólnym zasadom odpowiedzialności uregulowanym w kodeksie cywilnym. W przypadkach konfliktu, strony powinny dążyć do mediacji lub polubownego rozwiązania sporu, gdyż taki obowiązek nakłada na osoby prawne i fizyczne art. 187 § 1 pkt. 3 kodeksu postępowania cywilnego. W przypadku problemów związanych z umową zachęcamy do skorzystania z usług naszej kancelarii, która oferuje kompleksową obsługę od postępowania przedsądowego aż do prawomocnego zakończenia sprawy wyrokiem lub ugodą.

Wzór umowy sponsoringu

Korzystając z jakiegokolwiek wzoru umowy należy dostosować go do potrzeb stron. W przypadku umowy sponsoringowej należy zwrócić szczególna uwagę na precyzyjne określenie przedmiotu umowy, w szczególności zapewnienie ekwiwalentności świadczeń stron, aby zapobiec podważaniu charakteru umowy w toku kontroli przeprowadzanej przez organy państwowe.

Jakie postanowienia umowne powinny znaleźć się w umowie sponsoringu?

Jak podkreślano już wielokrotnie wcześniej, strony mogą swobodnie kształtować treść umowy, często zapominają jednak o następujących klauzulach umownych:

• postanowieniach dotyczących przetwarzania danych osobowych;
• postanowieniach dotyczących kar umownych;
• postanowieniach dotyczących odpowiedzialności z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.

Okres obowiązywania umowy sponsoringu

Końcowo należy wskazać, że dopuszczalne jest zawarcie umowy sponsoringu na czas określony, jak i na czas nieokreślony. Umowa na czas określony może być rozwiązaniem odpowiednim dla współpracy jednorazowej np. w przypadku sponsoringu klubu przez okres jednego sezonu sportowego.  Natomiast umowa sponsoringu na czas nieokreślony może mieć zastosowanie w przypadku długofalowej współpracy obejmującej cały cykl sezonów, gdy strony nie są w stanie określić końca współpracy w momencie zawierania umowy.

Drukuj